Amsterdam

Begijnhofkapel

1879 - Aristide Cavaillé-Coll

1903 - P.J. Adema & Zonen

1986 - Adema-Scheurs

2010 - Adema

I/7 - mechanisch

Dit orgel werd in 1879 door Aristide Cavaillé-Coll gebouwd voor het Gesticht van Liefde St. Bernardus in Amsterdam. Het is een serie-orgel uit de catalogus van Cavaillé-Coll, waarvan er in totaal circa 30 gebouwd zijn. In 1884 werd een herintonatie van drie registers uitgevoerd door F. Reinberg. In 1903 verving P.J. Adema de Doublette 2’ door een Aeoline 8’ en de Voix céleste (die enkele jaren daarvoor was omgestemd tot viool) werd weer terug omgestemd. In 1915 werd het orgel overgeplaatst naar de kapel van de nieuwe locatie van Sint Bernardus in Amsterdam. In 1967/68 werd het orgel in de kapel verplaatst waarbij de oorspronkelijke bekroning werd verwijderd vanwege de beschikbare hoogte; Adema-Schreurs voerde schoonmaak- en reparatiewerkzaamheden uit. In 1986 werd het orgel door de Adema gerestaureerd waarbij de oorspronkelijke dispositie werd hersteld door het vervangen van de Aeoline door een Doublette 2’. In 2006 werd het orgel zwaar beschadigd door een brand, veroorzaakt door een brandend lampje achter de afsluitende luiken van de klaviatuur. Met name de klaviatuur, de rechterzijkant van de kas en de corpora van de grootste pijpen en de frontpijpen raakten zwaar tot onherstelbaar beschadigd. Na restauratie werd het orgel in de kapel van de H.H. Ursula en Joannes op het Begijnhof te Amsterdam geplaatst. Deze restauratie en reconstructie werd uitgevoerd door Adema. De orgelkast werd hersteld. De in de jaren-60 verdwenen bekroning met kantelen, pinakels en kruis werd gereconstrueerd. De luiken, waarschijnlijk op enig moment ná 1915 aangebracht door Adema en later verwijderd maar bewaard gebleven, werden opnieuw bevestigd. De klaviatuur werd naar voorbeeld van de resterende materialen nieuw gemaakt. De aan de bovenzijde gesmolten frontpijpen werden nieuw vervaardigd evenals de corpora van het grootste binnenpijpwerk. Dit orgel wordt alleen gebruikt voor liturgische doeleinden in de kapel en bespeeld door de vaste organisten. Voor gastorganisten is het niet mogelijk dit orgel te bespelen. Een uitgebreide beschrijving van de historie en huidige staat van dit instrument is te vinden in het proefschrift van René Verwer: Cavaillé-Coll in Nederland. Canaletto/Repro Holland, Alphen aan den Rijn, 2009. Overige bronnen: • Het Historische Orgel in Nederland 1878-1886, Nationaal Instituut voor de Orgelkunst • Website Adema’s kerkorgelbouw • Orgbase.nl Foto’s: Kapel, exterieur: Mikestravelguide Orgel, luiken open: Hans-Jörg Gemeinholz Orgel, luiken dicht: A.A.W.J. Rietman Klaviatuur: Adema’s Kerkorgelbouw

Dispositie

Clavier (C-f3) Montre 8’ Bourdon Basc: 8’ Flûte harmonique Disc: 8’ Voix céleste 8’ vanaf c0 Prestant 4’ Doublette 2’ Hautbois 8’ discant Trompette 8’ Pédale (C-g) en tirasse (aangehangen) Appel et renvoi Trompette

Video

Susanna Veerman Dank aan de Congregatie van het heilig Sacrament voor de genoten gastvrijheid en aan Susanna voor haar bereidheid dit orgel te demonstreren voor de camera’s!