Verdwenen
Franse orgels
gesorteerd op (kerk)gebouw
FRANSE ORGELS IN NL © Vincent Hildebrandt
1.
Amsterdam, vm Sint Lucaskerk
Deze kerk is in 2022 aan de eredienst onttrokken. Er
staat/stond een orgel in (III/14) van de Franse
orgelbouwer André Mack uit Dinan (1977). Het is
onbekend wat er sindsdien met dit instrument gebeurd
is.
2.
Breda/Ginneken H. Laurentius, Merklin (1851),
Rochesson (1939)
3.
Den Haag, Conservatorium (Mutin, 1918). Thans Wihr
au val, St. Martin (Elzas)
4.
Ossenisse, r.k. St. Willibrordus, Merklin-Schütze, 1856
Dit orgel werd in 1915 overgeplaatst naar de nieuwe kerk
en in 1961 vervangen door een nieuw instrument van
Vermeulen (Weert). Het is onbekend wat er met het oude
instrument gebeurd is. Video omroep Zeeland.
De dispositie luidde: Manuaal (C-f’’’): Bourdon 16 disc. -
Prestant 8 - Roerfluit 8 - Viola di Gamba 8 - Prestant 4 -
Fluit 2. Pedaal (C-d’): Aangehangen
5.
Someren-Eind, vm O.L.V. Tenhemelopneming (Merklin,
185?).
Na de sloop van de kerk in 2013 is het orgel in opslag
gegaan bij Pels & van Leeuwen.
6.
Terheyden, H. Anthonius Abt, Merklin-Schütze (1866)
Tweeklaviers orgel met 13 (15) stemmen, in 1880
verbouwd door Adema en in 1922 bij een grote brand
compleet verwoest.
7.
Wassenaar, vm Sint Jozef
Deze kerk is in 2022 aan de eredienst
onttrokken om een gezondheids-
centrum te worden. In de kerk stond
een orgel van Stevens (1966). Het is
een samenraapsel van onderdelen uit verschillende
instrumenten. De speeltafel wijst naar Merklin, gezien de
vormgeving van het pedaal en de koppelingen in de
speeltafel. De lade is afkomstig van een Récit, plaats en
bouwer onbekend. De lade heeft twee cancellen meer
dan de toetsen in de speeltafel, beide horen dus niet bij
elkaar. De lade telt 12 registers en is verdeeld in twee
ventielkasten, waarvan één afsluitbaar is geweest met
kleppen (combinatielade). Het kastje is 19e eeuws en
zuidelijk, maar hoort niet bij het instrument. De
ladelagering in het kastje zit op andere plaatsen,
bovendien heeft het kastje een hoge middentoren en
aflopende zijvelden: de windlade is in C en C# kant
verdeeld, naar het midden aflopend. De Trompet van het
instrument stom derhalve achter het kastje opgesteld
met een eigen omtimmering. Achter de manuaallade was
een pedaallade geplaatst van geheel andere makelij,
samen met de Trompet in een rechthoekige kast achter
het oude kastje. Het pijpwerk is in 1966 integraal door
Stinkens geleverd (op navraag), behalve het houten
pijpwerk, dit is ouder. Het is in deze vorm door Stevens
geplaatst, die waarschijnlijk veel onderdelen in voorraad
had. Met dank aan Ronald van Baekel/Adema’s
Kerkorgelbouw B.V. voor deze informatie.
Het plan was dit orgel te verhuizen naar de H.
Willibrordkerk in Oegstgeest, maar de kosten bleken
echter te hoog en het orgel is thans in opslag bij de firma
Adema. Meer info.
Deze opsomming zal ongetwijfeld niet volledig zijn, maar we
hebben het hier niet voor niets over verdwenen orgels…
De orgels van Merklin voor 1855 en na 1870
Deze website documenteert alleen orgels van Franse
bouwers. Bouwers van andere nationaliteit komen niet aan
de orde, ook al bouwden zij wellicht zeer ‘Frans’ klinkende
orgels. De Belgische-franse firma Merklin & Schütze is
opgenomen tot de splitsing van het bedrijf in 1870 in een
Franse en een Belgische/Brusselse vestiging. Deze laatste
vestiging werd toen overgenomen door Pierre Schyven en
kan beschouwd worden als een puur Belgisch bedrijf. De
orgels die Schyven na 1870 in Nederland bouwde, zijn
daarom niet opgenomen.
Het betreft de volgende orgels*:
1.
Breda, r.k. O.L. Vrouw, Schyven, 1884
Dit orgel is in 1914 omgebouwd of vervangen; kerk en
orgel zijn in 1967 gesloopt.
2.
Maastricht, r.k. O.L. Vrouwe-basiliek
Dit Séverijn/Binvignat orgel (1652/1830) is in 1852 door
Merklin-Schütze gerestaureerd; na een nieuwe
restauratie door Flentrop in 1980-1984 resteert nog een
beperkte hoeveelheid pijpwerk van Merklin.
3.
Oostelbeers, r.k. St. Andreas, Schyven, 1898
Nieuw pneumatisch eenklaviers orgel van Schyven; de
enige wijziging aan dit orgel is de ombouw in 1955 naar
elektro-pneumatische tractuur door Vermeulen. De
kerk is momenteel in gebruik als evementenlocatie, het
orgel is nog steeds aanwezig...
4.
Princenhage, Herv. Kerk, Schyven, 1888
Dit orgel bezat waarschijnlijk één klavier en is rond 1970
afgebroken.
5.
Roosendaal (St Jan), Schyven, 1899.
Schyven hergebruikte veel pijpwerk van het voormalige
orgel van Merklin (1852). Daarom is dit orgel wel
uitgebreid beschreven op deze site.
6.
Waalwijk, r.k. St. Jan, Schyven, 1877
Nieuw orgel in bestaande 18e eeuwse kas, met
gebruikmaking van veel oud pijpwerk. In 1932 werd dit
instrument vervangen door een nieuw orgel van B. Pels
& Zonen, waarin veel oud pijpwerk werd hergebruikt.
7.
Zundert, N.H. kerk, Merklin Schüze, 1853
(harmonium)
Geleverd door Hermans uit Breda (vgl. Broekhuyzen
Z59). Het harmonium is later vervangen.
* Frans Jespers Merklin en Schyven in Nederland. Het Orgel,
juli/augustus 1984 jrg. 80, pp. 300-305.
FRANSE ORGELS IN NL © Vincent Hildebrandt HOME